OV-plan 2021 regio Mechelen: te weinig middelen voor modal shift

Vorige week kondigde de Vervoersregio Mechelen aan dat er een akkoord is over het openbaarvervoerplan 2021. Er komen opnieuw meer busverbindingen naar de binnenstad en enkele streeklijnen worden versterkt, maar de lage frequenties van de Mechelse stadslijnen en de afbouw op andere plaatsen zijn een bittere pil om te slikken. Met dit plan zal Vlaanderen zijn ambities op het gebied van klimaat en modal shift in de vervoersregio Mechelen niet halen.

Stadsnet: te lage frequenties

“Het stadsnet wordt op enkele belangrijke punten verbeterd. De Dosskinkazerne en de bibliotheek worden eindelijk bereikbaar met de bus en reizigers uit Battel, Leest en Muizen kunnen opnieuw rechtstreeks naar de binnenstad”, aldus Stefan Stynen, voorzitter van reizigersvereniging TreinTramBus. Om naar het station te rijden, moeten ze voortaan een streekbus nemen.

De busverbinding vanuit Mechelen-Zuid naar de Veemarkt en het ziekenhuis wordt echter doorgeknipt. “Dat is niet het enige slechte nieuws”, meent Stefan Stynen. “Een groot pijnpunt is de povere 20-minutenfrequentie voor de buslijn van de Gandhi-wijk naar de binnenstad en het AZ St.-Maarten. Tot 2012 reed op die route de hele dag om de 10’ een bus met daar bovenop versterkingsritten in de spits. “Een bus om de 20’ is gewoon te weinig, tenzij een deel van de bestaande reizigers in deze dichtbevolkte wijken afhaken”. In de omgeving van de Tervuursesteenweg verdwijnt bovendien ook de bediening door lijn 683 Luchthaven-Mechelen, een beslissing van de vervoersregio Vlaamse Rand.

Streeknet: gestrekte lijnen, dorpskernen de pineut

Het streeknet plooit zich terug op de grote steenwegen met sterke kernnetlijnen (om het half uur een bus) naar Willebroek, Rumst en Kontich, Lier, Heist-op-den-Berg en Bonheiden en Keerbergen. Die laatste lijn rijdt voortaan om het uur verder naar Aarschot en er komt ook om het uur een nieuwe buslijn tussen Heist-op-den-Berg, Schriek en Tremelo. De opgewaardeerde verbinding naar Tisselt, Breendonk en Puurs is een stap vooruit. Op die as rijdt voortaan 7/7 om het uur een bus.

Stynen: “De keuze om lijnen zoveel mogelijk te strekken, maakt echter slachtoffers: de kernen van Beerzel, Grasheide, Heindonk en Rijmenam worden alleen nog in de spits bediend.” Buiten de spits zullen reizigers in het beste geval op vervoer op maat aangewezen zijn of ze zullen hun bus aan een verder gelegen halte langs een grote weg moeten nemen. Tussen Mechelen en Heist-op-den-Berg moet de bus ook de ontbrekende treinverbinding opvangen. “De enig goede oplossing is een combinatie van een snelbus via de N15 en een ontsluitende bus die de dorpen bedient”, meent Stynen. Maar om dat te doen, ontbreken de middelen en dus wordt de bestaande lijn rechtgetrokken, ten koste van de dorpskernen die niet op de N15 liggen. Zo wordt het aanbod tussen Mechelen en OLV-Waver gehalveerd. Het is niet eens zeker dat de rechtgetrokken bus via de N15 in de praktijk ook sneller is dan via de huidige route. Maar de reizigers uit de dorpskernen haken wellicht af. “Wil Vlaanderen echt dat mensen die aan de steenweglinten wonen beter openbaar vervoer krijgen dan wie bewust voor de dorpskernen gekozen heeft?”, vraagt Stynen zich af.

Ook de magere bediening van het AZ Imelda in Bonheiden blijft een pijnpunt. Het ziekenhuis wordt bediend door de lijn Mechelen – Tremelo – Aarschot maar de reeds lang gevraagde rechtstreekse verbinding vanuit Putte en Heist-op-den-Berg komt er niet. “Steevast schuift men vervoer op maat als oplossing naar voor. Maar hoe dat eruit gaat zien, weet op het moment niemand. De verplichte reservatie vooraf en een apart tarief zorgen voor extra drempels”, zegt TreinTramBus-voorzitter Stynen. Doordat de bussen tussen Bonheiden en Mechelen bovendien via de N15 en de Nekkerhal gaan rijden in plaats van via de Nekkerspoelstraat, kunnen reizigers vanop die as niet meer overstappen bij Pasbrug of aan het station van Nekkerspoel. Onbegrijpelijk, want de haltes op Nekkerspoelstraat zijn vandaag druk gebruikt.

Tot slot is het op zijn minst bizar dat de Vlaamse overheid op dit moment de rechtstreekse bussen tussen Puurs en Dendermonde doorknipt, terwijl ze ondertussen laat bestuderen of de spoorlijn Puurs-Dendermonde kan worden heropend. Buiten de spits zullen reizigers steeds moeten overstappen in Sint-Amands.

Versnippering en budgettaire strop

De versnippering tussen 15 vervoersregio’s pakt zeer nadelig uit voor de regio Mechelen. Deze regio wordt bediend door lijnen uit vier regio’s (Mechelen, Antwerpen, Leuven en Vlaamse Rand). “Mechelen heeft alleen in de vervoersregioraad Mechelen een zitje. Niet in de andere drie, hoewel ook daar beslissingen over het Mechels openbaar vervoer genomen worden. Vroeger voerden twee provinciale entiteiten van De Lijn elk een eigen beleid, nu dreigt de totale versnippering met bussen van vier vervoersregio’s en als surplus vervoer op maat”, zo vreest Stefan Stynen.

TreinTramBus is tevreden dat de opstellers van het plan met een aantal opmerkingen rekening gehouden hebben en nu toch meer overstapvrije verbindingen met de Mechelse binnenstad voorzien. De frequentie van de stadslijnen wordt – na de loodzware besparingen in 2012 – helaas nog verder verlaagd. Ook op het streeknet moesten pijnlijke keuzes worden gemaakt die een betekenisvolle modal shift bij voorbaat onmogelijk maken. “De budgetten zijn gewoon te beperkt”, zegt Stefan Stynen, “en ook de verdeling tussen regio’s roept heel wat vragen op. Mechelen beschikt voor de basisbereikbaarheid over ongeveer € 90 per inwoner per jaar, nauwelijks 2/3 van het te besteden bedrag in de naburige regio’s Leuven, Antwerpen en Vlaamse Rand.” Met een vergelijkbaar budget als de buurregio’s had men wel een wervend geheel kunnen voorstellen met zowel een aantrekkelijk stadsnet als een goed geconcipieerd gelaagd streeknet.