Samen sterk: dat geldt ook voor het openbaar vervoer

Komende zondag kun je met het Mobility Ticket voor luttele 8 euro in tweede klas met de trein heen en terug rijden tussen twee Belgische stations naar keuze. Tussen 16 en 22 september kun je bij De Lijn voor 12 euro een dagticket kopen: na ontwaarding mag je gedurende 24 uur met maximaal vijf mensen samen reizen op alle bussen en trams van De Lijn. In Wallonië kunnen bedrijven en openbare diensten hun personeel tijdens de Europese Week van de Mobiliteit gratis de bussen en trams van de TEC laten uittesten, als ze vooraf aan de TEC speciale codes aangevraagd hebben. In Brussel mag je op  Autoloze Zondag 21 September gratis rijden met de metro’s, trams en bussen van de MIVB.

De vier openbaarvervoermaatschappijen van ons land leveren dus nogal wat inspanningen om het openbaar vervoer te promoten tijdens de Europese Week van de Mobiliteit, die van 16 tot en met 22 september loopt. De ideale gelegenheid bijvoorbeeld voor een gezin met twee kinderen uit Bree om eens een dag Brussel te gaan verkennen: het kost hen maar (nou, maar) 44 euro. 12 euro voor het dagticket van De Lijn om van Bree naar Genk te rijden en vier maal 8 euro om met de trein heen en weer naar Brussel te rijden. Als ze in Brussel geen bus van de TEC nemen, rijden ze daar gratis. Een gezin uit De Panne blijft dan weer beter thuis, want door spoorwerken rijden er zondag geen treinen tussen De Panne en Diksmuide. De vervangbus heeft een uur nodig om de 20 km van De Panne naar Diksmuide te overbruggen, drie keer zo lang als de trein.

Ja, zo ziet de promotie van het openbaar vervoer in België er anno 2025 uit. Aan goede wil geen gebrek, aan efficiëntie en attractiviteit daarentegen … De NMBS heeft een document van meer dan twee bladzijden nodig om de aankoop en het gebruik van haar promotieticket uit de doeken te doen. De Lijn kan dat beknopter. Maar, verkoopt die nu een dagkaart of een 24-urenticket? Het dagticket is vanaf de ontwaarding immers 24 uur geldig. Zonder internet of smartphone moet je thuisblijven, want het dagticket is alleen maar digitaal verkrijgbaar, via de website en in de app. Ook de automaten van De Lijn verkopen het ticket niet. Al die informatie staat verspreid over tal van websites en vergt zoek- en studiewerk, vooral ook om niks fout te doen. Complexe bureaucratie in concurrentie met deze simpele handeling: stap in en start de auto. Wie zou er winnen?

Het federaal regeerakkoord van de regering De Wever wil “op korte termijn” tot een “combi-ticket” komen. “Om het openbaar vervoer aantrekkelijker te maken, werkt De Lijn aan ticket- en tariefintegratie met de andere aanbieders van openbaar vervoer” lezen we in het regeerakkoord van de Vlaamse regering Diependaele. Zover zijn we dus nog niet. Echte promotie van het openbaar vervoer had erin bestaan dat alle vervoersmaatschappijen samen tijdens de Europese Week van de Mobiliteit een OV-Dagkaart hadden gelanceerd aan bv. 15 euro voor één persoon, met 5 euro per bijkomende reiziger verhoogd tot 40 euro voor een groep van zes. Zonder beperkingen, zonder gedoe, zonder bureaucratie. Maar wel aantrekkelijk genoeg om mensen te laten stilstaan bij hun verplaatsingsgewoonten en te overhalen het openbaar vervoer uit te proberen.

In de perceptie van veel mensen is de auto een uiterst simpel, betrouwbaar en goedkoop monosysteem: stap in, vertrek en geniet van je vrijheid. Gemakshalve ontgaat hen dat de perceptie door files, verkeersonveiligheid, parkeerproblematiek, etc. helemaal niet met de realiteit overeenstemt. Het openbaar vervoer daarentegen voelen ze aan als een complex, onbetrouwbaar en duur samenraapsel van vervoerbedrijven en tickets. De NMBS, De Lijn, de MIVB en de TEC hebben een geweldige kans laten liggen om te bewijzen dat die perceptie onjuist is. Als ze de handen in mekaar geslagen hadden, zouden ze met veel minder inspanning veel meer resultaat geboekt hebben. Een gemiste kans dus. En overigens, voor TreinTramBus moeten reizigers een OV-Dagkaart, geldig op alle openbaar vervoer in ons land, het hele jaar door kunnen kopen.

Peter Meukens, voorzitter TreinTramBus

(Deze blog verscheen ook als opinieartikel in De Standaard onder de titel Het openbaar vervoer: een complex, onbetrouwbaar en duur samenraapsel van vervoerbedrijven en tickets.)