Reactienota TreinTramBus op Basisbereikbaarheid fase 2
vrijdag, 16 februari 2024
TreinTramBus werd gevraagd een schriftelijke reactie te geven op de invoering van de tweede fase van de basisbereikbaarheid, ter voorbereiding van de hoorzitting van donderdag 18 januari in de Commissie voor Mobiliteit en Openbare Werken van het Vlaams Parlement. Hier volgt een samenvatting van de nota.
TreinTramBus erkent dat het OV-aanbod op een aantal plaatsen verbeterd is, bv. doordat kernnetlijnen frequenter rijden. Door de budgetneutraliteit heeft dat echter voor gevolg dat elders aanbod sneuvelde. Maar dat zijn geen communicerende vaten: een reiziger die van het openbaar vervoer afhankelijk is (93 % van de reizigers van De Lijn), zijn halte of bus verliest en daardoor niet meer op zijn bestemming geraakt, heeft er geen boodschap aan dat het elders voor anderen wel beter wordt. Het flexvervoer vult dat in sommige vervoersregio’s gedeeltelijk op, maar teveel mensen blijven met deze hervorming in de kou staan.
1 Communicatie
De communicatie was weliswaar beter dan bij de invoering van fase 1, maar de communicatie over het flexvervoer was ontoereikend en onduidelijk. Op basis van de affiches aan de haltes dachten heel wat mensen ten onrechte dat ze hun bus zouden verliezen. Vaak moeten reizigers voor een bepaald traject meerdere dienstregelingen uitpluizen om een volledig overzicht te hebben, niet handig.
2 Aansluitingen
Meer inzetten op een gelaagd netwerk is geen foute keuze, wel integendeel. Hierdoor kun je met dezelfde middelen beter openbaar vervoer aanbieden. Maar de reizigers moeten op aansluitingen en overstappen kunnen vertrouwen. De Lijn en de vervoersregioraden hebben op een aantal plaatsen te weinig aandacht gehad voor optimale aansluitingen. Chauffeurs weten ook vaak niet op welke voertuigen en reizigers ze moeten wachten. Voor de reiziger moet het duidelijk zijn waar de aansluitende bus vertrekt.
3 Tariefintegratie
In een echt gelaagd netwerk – wat de basisbereikbaarheid pretendeert te zijn – is tariefintegratie een onmisbare succesfactor, maar die ontbreekt in deze belangrijke Vlaamse hervorming. Buitenlandse voorbeelden tonen nochtans ten overvloede aan dat tariefintegratie een hefboom voor een substantiële modal shift is.
4 Flexvervoer
De aangeboden capaciteit aan flexvervoer verschilt sterk van vervoersregio tot vervoersregio. De flexbus is niet overal een alternatief voor verdwenen lijnen en haltes, elders biedt de Hoppincentrale flexbussen aan waar er wel alternatieven voorhanden zijn. Dit ondermijnt de levensvatbaarheid van de flexbus.
Reismogelijkheden met de flexbus vind je enkel terug op de stroef functionerende Hoppinapp of -website, niet op die van De Lijn. Dit maakt het nodeloos complex en onoverzichtelijk. TreinTramBus vraagt al jaren één geïntegreerde ov-reisplanner voor heel het land, naar analogie met 9292 in Nederland.
Je hoeft de flexbus niet zo lang op voorhand te reserveren als de vroegere belbus – op voorwaarde dat er nog plaats vrij is – maar weet niet meteen het precieze vertrekuur (speling van een half uur). Ook een minpunt is dat reserveren van een toegankelijk voertuig enkel telefonisch kan via de Hoppincentrale die beperkt en soms moeilijk te bereiken is. De informatie voor en tijdens de rit is wel erg goed.
Voor het flexvervoer gelden de normale tarieven van De Lijn, maar doordat de flexbussen geen ontwaarders hebben, gelden ingewikkelde regelingen voor betalingen, die vaak tot discussies leiden.
7 Bijsturing
Noodzakelijke bijsturingen (bv. bereikbaarheid scholen, ziekenhuizen) mogen niet op zich laten wachten. Waar mensen als gevolg van afgeschafte haltes en lijnen volledig zonder openbaar vervoer gevallen zijn, moet er snel ingegrepen worden. Soms zal dat zonder veel omhaal met een simpele ingreep kunnen. Maar elders zal dat onvermijdelijk extra geld kosten. Deze Vlaamse Regering moet nog voor de verkiezingen die extra middelen ter beschikking stellen. TreinTramBus moet als volwaardig partner structureel bij de evaluatie van het nieuwe net betrokken worden.