21 vragen bij Raamzitten naar “toeristische” bestemmingen: beslissing overlegcomite

Op vrijdag 19/03 besliste het overlegcomite dat tijdens de paasvakantie en in het weekend enkel nog de plaatsen aan het raam bezet mogen worden op toeristische treinen. Dit om overbevolking te voorkomen. Als beweging voor de openbaar vervoergebruikers zijn we tegen deze maatregel, die bovendien niet kan worden gecontroleerd. Hieronder geven we een overzicht van onze vragen en bemerkingen, en vullen aan zodra er een antwoord bekend is.

Heb je zelf nog vragen? Voeg ze hieronder toe, en we proberen een antwoord te vinden. Via deze link Drukteplan: veiligheidsmaatregelen tijdens de paasvakantie kom je bij de informatie die via de NMBS website beschikbaar is.

• Openbaar vervoer als bron besmettingen?

Uit onderzoek blijkt dat het openbaar vervoer geen grote rol speelt in het verspreiden van besmettingen. Onder meer de UIC en UITP verzamelden onderzoek. Is aangetoond dat deze maatregel effectief het aantal besmettingen kan terugdringen?

Op deze vragen is geen atnwoord gegeven.

• Eenzijdige focus op openbaar vervoer? Welke maatregelen zijn er voor andere vervoersmodi?

Naast deze maatregel valt vooral het gebrek aan gelijkaardige maatregelen voor andere vervoersmodi. De treinreiziger is met deze maatregel specifiek getroffen, maar over maatregelen voor de wagen is niet gesproken. Het is dus niet mogelijk om in de wagen besmettingen door te geven?

Antwoord: momenteel zjin er geen maatregelen voor dagjestoeristen met de wagen getroffen.

• Wat is een toeristische bestemming?

Momenteel is nog geen definitie bekend van een toeristische trein, wat het voor de reiziger onmogelijk maakt om zich voor te bereiden. Zijn treinen naar de kuststation toeristische treinen? Allicht wel, maar wat met een trein langs Bokrijk? Een trein die naar Antwerpen of Brugge spoort? Is de trein naar Coo een toeristische trein? Is een trein langs Brussel-Centraal een trein naar het toeristische centrum?

Antwoord: voorlopig werden enkel de stations van Oostende, Blankenberge, De Panne en Knokke als toeristische bestemming aangeduid. Opvallend is hier het ontbreken van Zeebrugge, dat toch ook aan de kust ligt.

De maatregel geldt van 3 tot en met 18 april en op 24 en 25 april.

• Welk gedeelte van een traject?

Kleeft het label van toeristische trein voor het hele traject of enkel het gedeelte dicht bij de toeristische bestemming? Mag je dus van de IC-Antwerpen-Oostende gebruik maken om naar Lokeren te reizen? Zal er een lijst met toeristische bestemmingen komen, en zoja kan die dan nog veranderen? Waar vinden reizigers op tijd deze informatie terug?

antwoord: de lijst toeristische bestemming is beperkt tot Oostende, Blankenberge, De Panne en Knokke. Op de trajecten naar deze bestemmingen geldt de vensterplicht. Dus ook de IC’s uit Antwerpen en Eupen, met alle gevolgen van dien voor de bestemmingen onderweg. Neem je bijvoorbeeld de IC Eupen-Oostende tussen Luik en Leuven, dan moet je ook aan het raam zitten. Hetzelfde voor de IC Antwerpen-Oostende als je tussen Sint-Niklaas en Gent reist.

• Wat met essentiële verplaatsingen die van zo een toeristische trein afhangen?

Ook in het weekend of tijdens de paasvakantie zijn er reizigers die essentiële verplaatsingen maken met de trein. Wat met de mensen die de pech hebben om zo’n toeristische trein te moeten nemen? Krijgen deze voorrang? Gaan er dan andere mensen moeten afstappen voordat de trein verder rijdt? Wat met mensen die geen ander alternatief hebben dan de trein om op hun bestemming te geraken?

Antwoord: de vensterplicht geldt voor alle reizigers, of die een essentiële of recreatieve verplaatsing maken. Momenteel is er geen voorrang voorzien voor mensen die een essentiële verplaatsing maken. Het is dus mogelijk dat je niet wordt toegelaten op de trein. De vensterplicht geldt op het hele traject van treinen tot de kust, dus ook voor deeltrajecten zoals Brussel-Gent of Oudenaarde-Brugge.

• Wie beslist wanneer een trein toeristisch is?

Welke lijnen zullen als toeristisch bestempeld worden? Langs zowat iedere lijn kan je een punt vinden dat als toeristisch kan gezien worden? Hoe wordt het onderscheid gemaakt?

antwoord: Minister van Mobiliteit Gilkinet beslist welke bestemmingen toeristisch zijn. Momenteel zijn dit treinen met bestemming in: Oostende, Blankenberge, De Panne en Knokke.

• Hoe kan je op voorhand weten of er nog plaats is op een trein?

De Move-safe tools die momenteel bestaan werken op basis van inschattingen en historische data, ze kunnen dus nooit exact laten weten of er nog plaats is of niet? Wat als er op een station voordat jij opstapt veel passagiers opstappen en de trein vol zit (volgens de nieuwe regels), wat doe je dan? Is het je dan verboden om de verplaatsing te maken?

Antwoord: via de druktebarometer van https://www.dekust.be/nl/strand-dijk-en-drukte en de bezetting in de NMBS-app kan bekijken hoe druk een trein kan zijn. Beide systemen werken echter niet met real-time info, dus helemaal accuraat zal de voorspelling dus nooit zijn.

• Wat met grotere groepen die op een volgende trein moeten wachten op een druk perron?

Stel dat het een mooie dag is, en veel mensen gebruik maken van de trein naar de kust. Wat gebeurt er dan pakweg met de mensen die willen opstappen in Gent? er is een grote kans dat de treinen richting kust dan al vol zitten, waardoor deze mensen één (in het beste geval) of meerdere treinen moeten laten passeren. Wat met een grotere massa die zich dan op het perron verzameld? Kan dit met crowd-controle opgelost worden, of verplaatst dit enkel het probleem.

Antwoord: in de stations waar al volle treinen passeren, zullen maar zoveel mensen worden toegelaten op de trein als er afstappen, Dit betekent natuurlijk dat reizigers in stations onderweg (Brussel-Noord, Gent-Sint-Pieters, Lichtervelde en Brugge) waarschijnlijk niet op een trein zullen raken op drukke dagen. Voor deze mensen is geen oplossing voorzien.

• Hoe ga je reizigerstromen kanaliseren in stations die daar niet geschikt voor zijn?

In Brussel centraal is het praktisch bijna onmogelijk om reizigerstromen te ontkoppelen, en ook in andere stations is dit een zeer moeilijke opgave. Zal er dan om de trein te ontzien in ieder station een gevaarlijke situatie worden gecreeërd?

• Wat als je op een trein stapt, en deze toch te vol blijkt te zijn?

Vanop het perron is het onmogelijk om te zien of alle plaatsen bezet zijn, denk bijvoorbeeld maar aan de dubbeldekkers of de andere kant van een trein. Is het verboden om op te stappen als je geen vrij plaatsje ziet? En wat als dat plaatsje al blijkt ingenomen te zijn voordat je er aankomt? Mag je dan verder door de trein zoeken naar een ander plaatsje, of moet je direct afstappen?

Antwoord: normaalgezien zal je alleen kunnen opstappen wanneer er nog voldoende plaats is. In de grotere stations zullen stewards voorzien worden. Hoe dit in kleinere stations wordt opgelost is nog niet duidelijk.

• Wat met een gekocht ticket dat je niet kan gebruiken omdat je niet op de trein mag?

Je koopt een ticket om een treinrit te maken, maar je kan door de genomen maatregelen niet meer opstappen, wat doe je dan met je ticket? Ben je verplicht om te wachten op de volgende trein (in vele gevallen nog altijd een uur wachten), ook op een overvol perron? Kan je je ticket terugbetaald krijgen als je beslist om je reis af te breken? Hoe zal dit praktisch lopen? Moet je dit aan een lokket doen?

• Is schuin zitten niet beter om afstand te houden?

Om afstand te houden is het aan te raden om schuin over elkaar te zitten, maar met deze maatregel ben je dus verplicht om dichter op elkaar te gaan zitten?

• Is er een terugkeer garantie?

Wat met mensen die op de terugweg door een te volle trein een aansluiting missen, of die in het slechtste geval niet meer thuis geraken? Zal ervoor gezorgd worden dat ze tot hun bestemming geraken?

Antwoord: de regel rond vensterplicht geldt enkel op de heenreis. Op treinen terug van toeristische bestemmingen zal de vensterplicht niet gelden. Ook worden extra treinen voorzien voor de terugrit. Of dit voldoende zal zijn om alle reizigers thuis te brengen is niet duidelijk.

• Wat met treinen die bankjes langs het raam hebben?

Verschillende treinstellen hebben wagons waar de stoelen langs het raam staan. Mag je hier alle plaatsen bezetten (je zit dan schouder aan schouder)? Hoe worden de plaatsen hier verdeeld?

• Een te volle ’toeristische’ trein niet, maar voor andere verplaatsingen wel?

Naast ’toeristische’ treinen rijden er nog vele andere treinen door het land, die zeker in de spits al goed gevuld raken. Op deze treinen is het dus ok om met meer mensen samen te zitten? Waarom dan een speciale maatregel voor een ’toeristische’ trein?

• Wat als je op een ’toeristische trein’ stapt, maar je vindt niet direct een zitplaats, moet je dan in het volgende station direct uitstappen? Ook als je een essentiële verplaatsing maakt?

Stel, je bent opgestapt, maar de zitplaats die je had gezien is al bezet, je zoekt verder in de trein maar vindt geen goede zitplaats, wat moet je doen? Ben je verplicht om in het volgende station uit te stappen? Ook al zal je hier minstens een uur stranden? Wat als je door uit te stappen niet meer op je bestemming kan geraken? Of wat als je een essentiële verplaatsing maakt?

Antwoord: normaalgezien zal je alleen kunnen opstappen wanneer er nog voldoende plaats is. In de grotere stations zullen stewards voorzien worden. Hoe dit in kleinere stations wordt opgelost is nog niet duidelijk.

• Mag je geen afstand meer houden door in het tussenstuk te staan?

Momenteel zetten veel mensen, die zich niet veilig voelen in een druk compartiment, zich in de tussenstukken om meer afstand te bewaren. Is dit dan verboden op toeristische treinen? Zo beperk je nog veel meer de capapciteit van de ’toeristische’ treinen.

Antwoord: je mag niet in het tussenstuk staan.

• Mag je nog rondlopen op een toeristische trein, of moet je mordicus blijven zitten?

Wat als je even je zitplaats verlaat, om bijvoorbeeld je benen te strekken, of naar het toilet te gaan, en ondertussen komt er een nieuwe passagier die zich op jouw plaats zet? Moet je dan zelf op zoek naar een andere plaats, of ben je verplicht af te stappen?

• is er een capaciteitsverhoging voorzien, zodat iedereen nog op zijn bestemming geraakt?

Met de maatregel zal de capaciteit van de ’toeritstische’ treinen meer dan gehalveerd worden. Er worden immers ook zes-zitten beperkt tot 2 personen, en rechtstaan is niet meer toegestaan. Zijn er maatregelen om de capaciteit te verhogen door extra treinen in te leggen, zodat er nog een normale dienstregeling kan worden voorzien?

Antwoord: er zal geen extra capaciteit voorzien worden.

• Hoe zal opgetreden worden tegen eventuele overtreders?

Wat met eventuele overtreders van de maatregel? Krijgen deze een boete, of worden ze van de trein verwijderd? Wat met mensen die niet op de hoogte zijn van de maatregel, of die niet beseffen dat de trein die ze gebruiken een ’toeristische’ trein is geworden? Wat met mensen die weigeren om de trein te verlaten?

• Gaat er in ieder station dat op een toeristische route ligt ter plaatse voldoende personeel beschikbaar zijn om te controleren?

Zal er in ieder station voldoende personeel zijn om alles in goede banen te leiden? Ook in de kleinere stations waar al langer geen personeel meer aanwezig is?

Antwoord: in de praktijk hebben we gezien dat dit niet het geval was, en dat de hele trein moest wachten tot het nodige personeel aanwezig was.