Weg met die diabolische toeslag

Als we nu eens een toeslag innen om meer mensen met de trein naar de luchthaven te lokken? Zo is het wellicht niet gegaan toen de federale regering en Infrabel zich ruim 20 jaar geleden afvroegen hoe ze het Diaboloproject, de spoorverbinding met Brussels Airport, zouden financieren. Maar het resultaat was niettemin een boete voor wie met de trein naar Brussels Airport spoort, met talrijke perverse effecten. Dat minister Crucke de geheime overeenkomst wil openbreken, kunnen we alleen maar toejuichen.

Destijds werd voor de aanleg van de Diabolo een PPS-constructie opgezet: in ruil voor een jaarlijke gebruiksvergoeding tot 2047 prefinancierde Northern Diabolo nv, een privépartner, de aanleg  “buiten begroting”. Om genoeg reizigers aan te trekken moest de NMBS nieuwe, rechtstreekse treinverbindingen van o.a.  Antwerpen, Brugge, Gent, Hasselt, Kortrijk, Mechelen en Namen naar de luchthaven inleggen. Op weekdagen telde de NMBS in het station Brussels Airport in 2024 gemiddeld 10.774 reizigers, in het weekend ongeveer 6.700. Zonder de dure Diabolotoeslag zouden er dat wellicht nog veel meer zijn.

De Diabolotoeslag bedroeg aanvankelijk € 3,80 per rit, maar is intussen opgelopen tot € 6,90. Een treinrit van Brussel naar de luchthaven kost eigenlijk maar € 4,30. Maar de totale prijs bedraagt inclusief de Diabolotoeslag € 11,20. Dat is een toeslag van ruim 60 %. Trump wordt jaloers! De forfaitaire toeslag benadeelt reizigers over kortere afstanden en natuurlijk ook gezinnen of kleine groepen. Reis je met zijn vijven heen en terug naar Brussels Airport, dan kost dat € 69 extra, bovenop de prijs van het treinticket. Een hele week parkeren op Brussels Airport kan al vanaf € 55. Zelfs als je daar de prijs van de autorit bijtelt, is de kans klein dat de trein voor een gezin voordeliger uitvalt.

Behalve abonnees betalen alle reizigers naar Brussels Airport tot 2047 de Diabolotoeslag. Wie in Leuven de trein naar de luchthaven neemt, rijdt helemaal niet over de nieuwe spoorlijn, maar betaalt toch € 6,90 extra. Bovendien moet de NMBS 0,5 % van de inkomsten van alle binnenlandse treinen aan Northern Diabolo nv doorstorten, vandaag goed voor ca. 5 miljoen euro. Ook wie aan de luchthaven op een bus overstapt naar een bestemming in de buurt betaalt de toeslag. Combimobiliteit tussen trein en bus, een van de doelstellingen van de basisbereikbaarheid, wordt zo in de praktijk ontmoedigd. De kromme diabolische toeslag valt niet recht te praten. Wie met een vervuilende auto naar de luchthaven rijdt, wordt ongemoeid gelaten, omdat de Vlaamse regering tegen beter weten in niet van rekeningrijden wil weten. Nog sterker: alleen in de zone Zaventem investeert Vlaanderen € 1,2 miljard in de verbetering van de Brusselse ring en dat gewoon uit de algemene middelen. Wie milieubewust de trein neemt, moet daarentegen de diabolotoeslag ophoesten. De omgekeerde wereld!

In de Kamer zei minister Crucke dat het contract met Northern Diabolo nv met wederzijdse toestemming kan gewijzigd worden. Vanzelfsprekend moet de privépartner vergoed worden voor het voorschieten van de investerings- en aanlegkosten van de Diabolo bij het begin van deze eeuw. Maar moeten het per se de treinreizigers zijn die dat geld op tafel leggen? Automobilisten krijgen de rekening voor het gebruik van de wegen naar de luchthaven toch ook niet gepresenteerd? Door de gebruiksvergoeding zonder discriminatie over alle luchthavenpassagiers te verdelen, stijgt de prijs van een vlucht per persoon met nauwelijks twee euro. Dat merkt haast niemand.

Minister Crucke kan dus een overtuigend alternatief voorstel op tafel leggen. Meteen wordt Brussels Airport voor de treinreizigers een station als een ander. Het aantal treinreizigers naar de luchthaven zal snel toenemen. Een betere hefboom om een echte modal shift te realiseren en duurzaam vervoer te stimuleren bestaat niet.

Stefan Stynen

(Deze blog verscheen op 3 november 2025 in De Standaard.)

Er zijn overigens dankzij De Lijn en de MIVB wel manieren om die toeslag te vermijden. De Lijn rijdt zeer frequent van de stations van Vilvoorde en Zaventem naar de luchthaven. De MIVB rijdt van de Europese Wijk in Brussel naar de luchthaven. Van de stad naar de luchthaven rekent de MIVB het normale tarief, bij vertrek van de luchthaven moet je echter een “Airport2City” van 7 euro kopen.