Bent u niets vergeten, mijnheer de minister-president?

In het 11 juli-interview met De Standaard is minister-president Matthias Diependaele best tevreden over zijn Vlaamse regering. “Vlaanderen wordt al decennia goed bestuurd”, stelt hij in alle bescheidenheid vast. Dat bewijst, vindt hij, onder meer het Vlaamse klimaatplan: het is niet dat het klimaat minder belangrijk zou zijn, maar een te ambitieus klimaatbeleid zou een slechte zaak zijn voor de economie. Vlaanderen is er volgens de minister-president bij gebaat dat de industrie niet onder druk gezet wordt om te vergroenen. Immers, zo zegt Diependaele letterlijk, “bedrijven zullen zich gewoon verplaatsen naar het buitenland en daar meer vervuilen.” Ik kom wenkbrauwen te kort om te fronsen als ik zoiets lees, maar één ding is zeker: bedrijven trekken zeker niet met de bus naar het buitenland, want daar kun je anno 2025 in Vlaanderen voor je verplaatsingen niet meer altijd op rekenen.

Als Vlaanderen effectief al decennia goed bestuurd wordt, dan is het openbaar vervoer toch wel het ondergeschoven kind bij uitstek. Je zou verwachten dat de Vlaamse Vervoersmaatschappij De Lijn één van de vlaggenschepen bij uitstek zou zijn van een Vlaanderen in de vaart der volkeren. Maar niets is minder waar: de afgelopen 15 jaar is De Lijn als een citroen uitgeperst, ten prooi aan eindeloze besparingen. Opeenvolgende Vlaamse regeringen grepen iedere gelegenheid te baat om De Lijn te verzwakken. De kers op de taart was de basisbereikbaarheid: eindelijk gedaan met de lege bussen, was het narratief, voortaan rijden er alleen nog maar volle bussen rond en enkel daar waar er een vervoersvraag is. Kom dat vandaag maar eens vertellen aan pakweg de vroegere reizigers van buslijn 141 op de Lenniksebaan in het Pajottenland of de inwoners van Mol Ezaart. Ze hebben hun bus, die er al decennia reed, zien verdwijnen zonder dat er een alternatief in de plaats kwam. Stap anderhalve kilometer naar de bus op de drukke steenweg of fiets een eindje, is op het Martelaarsplein rapper gezegd dan gedaan voor de modale Vlaming, die misschien nog erg jong is of met een lichamelijke beperking worstelt.

Terug naar de regering Diependaele. Die verwacht de komende jaren efficiëntiewinsten – lees besparingen – van De Lijn, vooraleer er een groeipad voor de exploitatiemiddelen kan ontstaan. Dat betekent zoveel als: voorlopig is er geen geld om in het Vlaamse tram- en busvervoer te investeren, kom binnen een paar jaar nog eens terug. Nochtans is het een wet van Meden en Perzen dat verstandige investeringen in het openbaar vervoer voor meer reizigers en dus voor een reële modal shift zorgen. Dat bewijzen ook die lijnen waar de frequentie met de basisbereikbaarheid verhoogd is. Maar zolang we op de ene plaats moeten wegnemen wat we op een andere plek willen bijgeven, komen we geen stap vooruit. Geld – en veel geld zelfs – heeft de Vlaamse regering daarentegen vreemd genoeg wel bij de hand om de grootste aandeelhouder van Brussels Airport te worden. Dat geldt – u mag de t voor één keer ook weglaten – absoluut ook voor het Oosterweelproject. De dis van deze Antwerpse autowerf van de eeuw is beladen met meer dan 10 miljard euro. Smachtend liggen de tram- en busreizigers aan de voet ervan op vinkenslag tot er een kruimeltje ten bate van het openbaar vervoer van de tafel valt. Tevergeefs wellicht.

Voor Diependaele is dat allemaal een bewijs dat “(we) kunnen inspelen op wat ons pad kruist”. Tiens, toen de sneltram Brussel – Willebroek het pad van deze regering kruiste, was het nochtans al uitspelen wat de klok sloeg. Mobiliteitsminister De Ridder trok ook over dat project een kruis. En precies zo’n sneltram zou, net zoals frequent, betrouwbaar en vlot openbaar vervoer overal in Vlaanderen, heel wat mensen uit de auto kunnen halen. Goed voor het klimaat en de leefbaarheid. Of is het feit dat Antwerpen en Brussel Europese filekampioenen zijn en het verkeer in en om andere Vlaamse steden steeds vaker stilstaat voor Diependaele ook een bewijs van goed bestuur en daadkrachtig klimaatbeleid?

Peter Meukens, voorzitter TreinTramBus